Op deze pagina

Het ontstaan van de ICD (november 2001)

Frans Steinmetz, Guidant

Hoewel veel mensen hebben bijgedragen tot de ontwikkeling van de Automatische Implanteerbare Cardioverter Defibrillator of AICD, staat toch dr. Michel Mirowski wereldwijd bekend als de "vader" van dit apparaat. Het idee van een implanteerbare defibrillator kwam bij dr. Mirowski op in 1967 en wel na de dood van zijn directe chef, prof. Harry Heller.

 

Heller had een zwak hart en zijn leven werd regelmatig bedreigd door ventriculaire tachycardieën. Bij dergelijke snelle hartritmes houdt het hart op met pompen, zodat na enkele minuten de dood intreedt. Omdat een efficiënte therapie nog niet bestond, overleed Heller uiteindelijk dan ook aan deze kwaal.

 

Mirowski was diep onder de indruk van de dood van zijn vriend, vooral omdat hij deze niet had kunnen voorkomen. Een citaat van hem:

"Hoe hadden wij Hellers dood kunnen voorkomen; hem voor altijd in een ziekenhuis opnemen of hem constant volgen met een externe defibrillator? Beide mogelijkheden waren natuurlijk niet uitvoerbaar. Zo kwam ik op het idee, een implanteerbaar apparaat te ontwerpen dat kamerfibrilleren (VF) kan detecteren en automatisch de patiënt een shock kan geven om het (op hol geslagen) hartritme terug te brengen naar sinusritme. Lijkt heel eenvoudig. Ik overlegde met enkele cardiologen, die meer verstand van zulke apparaten hadden. Iedereen vertelde mij, dat defibrillatoren niet kleiner gemaakt konden worden. In die tijd woog een uitwendige defibrillator 14 tot 18 kilogram; het was belachelijk om de afmetingen te reduceren tot die van een pakje sigaretten. Maar vanwege de dood van een man die ik erg bewonderde en het feit dat mensen mij vertelden, dat het niet mogelijk was, vormde dit probleem een uitdaging voor mij."

Mirowski's eigen intuïtie vertelde hem, dat de 400 Watt seconde energie, die nodig was om extern te defibrilleren, verminderd kon worden met een veelvoud door de shock rechtstreeks aan het hart af te geven. Aangezien er geen literatuur voorhanden was om deze hypothese te staven, ontwierp de Mirowski Groep verschillende elektrodensystemen, waarvan er enkele gedeeltelijk en andere compleet transveneus waren en in de jaren 1969-1979 toonde zij met proeven op dieren aan, dat het mogelijk was een VF op te heffen met een energie van 5 tot 20 jule. Daarop bouwden dr. Mirowski en zijn hechte vriend en kompaan van het eerste uur, dr. Mower, in de kelder van het Sinai hospitaal in Baltimore het eerste experimentele defibrillatormodel en testten dit met succes op een hond.

 

In 1972, toen de technische problemen langzamerhand waren opgelost, kregen dr. Mirowski, dr. Mower en hun medewerkers twee ernstige tegenslagen te verwerken, namelijk een zeer kritisch artikel in Circulation van de zeer invloedrijke dr. Bernard Low en de beslissing van een pacemakerfabrikant, die eveneens aan het project werkte, om hiermee te stoppen, omdat naar zijn mening de technische problemen te groot waren en de markt voor deze apparaten te klein zou zijn. Gelukkig ontmoette dr. Mirowski in datzelfde jaar dr. Stephen Heilman, een arts en ingenieur, die bereid was, het project financieel te steunen en ook technisch support gaf.

 

In 1976 had de Mirowski Groep een model klaar, dat geschikt was voor langdurige implantatie en tests bij honden. Naast dit apparaat werd ook een fibrillator bij de hond geïmplanteerd, die bestond uit een wisselstroomgenerator die door een magneet kon worden geactiveerd. Door nu een magneet boven deze fibrillator te houden, kon een VF worden opgewekt, welke door de chronisch geïmplanteerde defibrillator direct werd herkend en binnen enkele seconden met een shock werd getermineerd. Wetende, dat een afbeelding meer zegt dan duizend woorden, werd een film gemaakt van deze proeven. Hierna ging de Groep verder met het apparaat, dat gebruikt was voor de testen bij honden, te vervolmaken tot een defibrillator, die geschikt zou zijn voor implantatie bij mensen.

 

Na extensieve laboratoriumtesten van de functies om elk hartritme goed te detecteren en, als dat nodig was, automatisch te defibrilleren via het ingebrachte elektrodensysteem, werd door de Amerikaanse Federal Food and Drug Administration (FDA) toestemming verleend om met de studies bij mensen te beginnen. Dit resulteerde op 4 februari 1980 in de eerste implantatie bij een mens in het John Hopkins Medical Center in Baltimore.