P.P.H.M. Delnoy, cardioloog, Isala Klinieken, Zwolle
Twee tot vier keer per jaar brengt een patiënt met een ICD een bezoek aan het ziekenhuis voor de controle van de ICD. Als de ICD tussentijds een shock heeft gegeven, komt daar vaak nog een bezoek bij. Sinds 2007 is het ook mogelijk om ICD’s te controleren zonder bezoek van de patiënt aan het ziekenhuis. Dit wordt “controle op afstand” genoemd en vindt voor ICD’s van het merk Medtronic plaats met het zogenaamde CareLink systeem.
Wat is CareLink?
Medtronic (fabrikant van o.a. ICD’s en pacemakers) heeft wereldwijd het CareLink netwerk geïntroduceerd. Dit netwerk is alleen geschikt voor patiënten bij wie een ICD van dat merk is geïmplanteerd.
Door CareLink wordt via een telefoonverbinding informatie uit de ICD doorgegeven aan het behandelende ziekenhuis. Hierdoor is controle van de ICD op afstand mogelijk en hoeft de patiënt voor de standaardcontrole van de ICD niet meer naar het ziekenhuis te komen.
Als de ICD bijvoorbeeld een shock heeft gegeven, beoordeelt de cardioloog op het computerscherm de doorgestuurde informatie. Na beoordeling daarvan besluit de arts of de patiënt voor controle naar het ziekenhuis moet komen of thuis kan blijven. Ook in geval van klachten over hartkloppingen kan op afstand via CareLink het optreden van hartritmestoornissen worden beoordeeld.
Wereldwijd zijn meer dan 300.000 ICD-patiënten aangesloten op het CareLink netwerk waarvan 1500 ICD-patiënten in Nederland. Op dit moment werken twaalf ziekenhuizen in Nederland met CareLink. Op dit moment zijn in Nederland twee ICD-fabrikanten actief met een dergelijk netwerk. Ook de overige ICD-firma’s zijn bezig een vergelijkbaar systeem te ontwikkelen en verwacht wordt dat deze systemen het komende jaar geïntroduceerd worden.
Hoe werkt CareLink?
Inmiddels heeft Medtronic M-Link ontwikkeld. M-Link is een kastje dat wordt gekoppeld aan de CareLink monitor. Hierdoor is het mogelijk om via het GSM-netwerk informatie uit de ICD te versturen en is een vaste telefoonlijn niet langer nodig. Dit is interessant voor patienten die regelmatig internationaal reizen of voor langere perioden in het buitenland verblijven.
In het najaar van 2009 start Medtronic een evaluatie waarbij 30 patienten met een CareLink-aansluiting de beschikking krijgen over M-Link. Doel van de test is om meer informatie te krijgen over betrouwbaarheid van het systeem en het gebruiksgemak voor de patient. M-Link is een tijdelijke oplossing in het vooruitzicht van toekomstige ontwikkelingen
Met behulp van CareLink wordt via een telefoonverbinding informatie uit de ICD doorgegeven aan het behandelende ziekenhuis. De cardioloog bekijkt op het computerscherm de doorgestuurde informatie. Vervolgens besluit de cardioloog of de patiënt voor controle naar het ziekenhuis moet komen of thuis kan blijven.
De hartstimulatiespecialist legt het gebruik van de CareLink uit bij ontslag uit het ziekenhuis. Enkele dagen na de implantatie krijgt de patiënt een CareLink patiëntenmonitor (CLM) thuis gestuurd. Deze monitor wordt meestal in de slaapkamer geplaatst en aangesloten op een telefoonlijn. CareLink werkt bij elk type telefoonlijn zowel analoog als digitaal maar op dit moment nog niet bij telefonie over het internet (VOIP), zoals Skype. In de kop van het artikel ziet u een afbeelding van de nieuwste CLM. Evenals de oudere types is hij voorzien van een antennekop met draad maar aan het pictogram rechtsboven is te zien dat hij in eerste instantie bedoeld is voor draadloos gebruik.
Als de ICD-patiënt zich in dezelfde kamer bevindt als de CareLink monitor, kan de monitor gegevens uit de ICD ophalen en deze via een centrale computer (server) doorsturen naar het ziekenhuis waar de patiënt onder controle staat.
Bij de nieuwere types ICD ’s vanaf 2006, (Concerto, Virtuoso, Consulta en Secura) die voorzien zijn van een zenddraad of draadantenne hoeft de patiënt niets te doen en wordt de ICD zelf geactiveerd om gegevens te gaan verzenden. Ook ingestelde alerts (waarschuwingen) worden automatisch verstuurd. Momenteel is dit al bij 85% van de geïmplanteerde ICD’s van het merk Medtronic het geval.
Op deze opengewerkte ICD is de draadantennne (zie pijltjes) die de informatie naar de monitor zendt, duidelijk te zien.
Als de patiënt het ziekenhuis verlaat, stelt de cardioloog, voordat hij vertrekt, de gewenste controlemomenten in waarop de ICD de informatie moet doorzenden naar de CLM die ze op zijn beurt doorstuurt naar het ziekenhuis. Het zenden vindt ’s nachts plaats. De patiënt hoeft hier niets voor te doen en merkt er ook niets van.
Bij ICD’s die langer dan twee jaar geleden zijn geïmplanteerd en waarbij de draadloze zendfunctie nog ontbreekt, maakt het ziekenhuis met de patiënt een afspraak om op een bepaalde dag de antennekop van de monitor (die lijkt op een computermuis) op de ICD te plaatsen. Op dat moment wordt de informatie uitgelezen en verstuurd naar het ziekenhuis.
De informatie die CareLink over de geïmplanteerde ICD verstuurt, is dezelfde als de informatie die de arts kan zien tijdens een controlebezoek in het ziekenhuis en bevat alle noodzakelijke gegevens over de toestand van patiënt en de ICD. De cardioloog kan de ICD echter niet op afstand herprogrammeren (instellingen veranderen). Daarvoor moet de patiënt naar het ziekenhuis komen.
Voordelen voor de patiënt bij controle op afstand
Minder vaak naar het ziekenhuis
Door CareLink hoeft de patiënt minder vaak naar het ziekenhuis voor een controle van de ICD. Door de volledigheid van de informatie is de controle op afstand van dezelfde kwaliteit als bij een bezoek aan het ziekenhuis. Als de patiënt in verschillende ziekenhuizen onder controle staat, hebben desgewenst al deze ziekenhuizen toegang tot deze informatie.
Gemakkelijk
De CareLink monitor is door iedereen gemakkelijk te gebruiken. Met één druk op de knop verzendt de patiënt alle informatie uit de ICD naar het ziekenhuis. Bij de nieuwste ICD’s wordt de informatie zelfs automatisch verstuurd tijdens de nacht. De patiënt hoeft hier niets voor te doen.
Een gerust gevoel
Patiënten voelen zich gerust omdat de arts direct toegang heeft tot belangrijke informatie over hun gezondheidstoestand en de ICD. Als de patiënt zich niet lekker voelt of onzeker is, kan het ziekenhuis op afstand naar de beschikbare informatie kijken.
Ook te gebruiken in het buitenland
Wanneer de patiënt langere tijd of frequent in het buitenland verblijft, kan de monitor sinds kort dusdanig worden geprogrammeerd dat deze ook vanuit het buitenland kan communiceren met de server.
Tot slot
CareLink is nu ook beschikbaar voor patiënten met pacemakers en implanteerbare hartmonitoren (Reveal). De verwachting is dan ook dat steeds meer ziekenhuizen gebruik zullen gaan maken van CareLink of van vergelijkbare systemen van andere ICD- en pacemakerfirma’s.
Aanvulling: (oktober 2009):
Medtronic start test met CareLink communicatie via GSM -netwerk